Afrik e annduɓe mum, annduɓe afrik e dipolomaaji mum en.
Jangde e ganndal, ganndal e ganndo ganndanɗo gollal jiytal, jiytanoowal leydi dañirgal dañal ñiiɓngal.
Ganndo ko gaantuɗo haa riiwti ngaanumma leydi mum.
Gila afrik ɓami janngude na roondoo dipomolaaji, ɓuraani dañeede e mum dipolomaaji putotooɗi(puɗɗooji) ko addata ngalu tawa na yiyoo na memoo, ko ɓuri heewde e afriknaaɓe wiyeteeɓe ko annduɓe, gannde mum en fof ko haala e binndi e lelngo ɗemɗe e daarti tan! e dipolomaaji guurtuɗi e ko leydi daññoo.
Heewaani dipolomaaji cosooji liggorɗe baawɗe jibinan’de leydi ngalu e dañal, sosooɓe ɓulirɗe ngalu, tawa wonaa tan wuurtude e kaalisaaji yirlo-yirloondu hakkunde yimɓe ɗi.
Dipolomaaji afrik njahraani to karallaagal feewno : feewnan’de leydi(renndo) hay sinno ko jale ndema, walla yiytan’de leydi mum feere weeɓnoore ndema, feere weeɓnoore dañde ndiyam e e jayngol(kuuraŋ).
To bannge telefoŋaaji e jokko(resoo) to ummii to no foti ɓeen ñaamanta afrik e kala hitaandi buuɗi dolaar ? ndeen ne dee telefoŋ e jokko ngo ko neɗɗo tan woodni ɗum haa woni dañru ndu hay gooto waawaa salaade ndu wuura e dowu mum.
Aynooɓe – aawooɓe – awooɓe afrik kanum en kam nani ngaddana afrik ko yiyotoo memotoo : beyi e baali e nayi na njibina goɗɗi, leydi na wuuri heen.
Liɗɗi na ƴeeŋnee nande fof leydi na wuurda.
Aawre na soñee e kala sahaa leydi na ñaama.
Tee ɓee fof ngalaa dipololaaji, ko wayi no feewnooɓe hay so loowɗe(looɗe) ndiyam e ko nanndi e mum, ɗuum tan ko sosre jibinanoore leydi ngalu, leyɗe ɓamtiiɗe ɗee fof heɓɓe dipolomaaji mum en keɓɓitto golle gadane leyɗe mum en ƴellita ɗum njahra yeeso, ɓulnoo goɗɗum ɓeyda heen.
Ko ɗuum waɗi ɓesngu afrik na haani yuurnitaade darnde darodii e aduna o nde : yimɓe fof kuccana liggaade na yoɓe, tawa etaaka sosde ko addata ngalu ngu ko, hono no peewnoowo looɗe ni : fina maha looɗe 10 ɗe njoora yeeya jagga kaalis ummiiɗo e ñeeñal mum e karallaagal mum.
Idrissa KAH
